Ergenlerde anksiyete düzeyinin öfke kontrolü ve öfke ifade etme biçimleri üzerindeki etkisi

Abstract

Ergenlik, dönem itibariyle gelişimin ve değişimin en etkin sonuçlarla gerçekleştiği bir dönem olup bu dönemde birey şekillenmenin en geniş boyutunu yaşamaktadır. Dolayısıyla olaylara karşı algısal yaklaşımı ve tepkileri de o derece geniş yelpazede gerçekleşmektedir. Bu süreçte çevresel unsurların etkisi büyük önem taşımaktadır. Aile ve okul gibi en üst sırada öneme sahip sosyalleşme çevreleri, çocuğun şekillenmesinde önemli rol oynar. Ergenlik sürecinde birey, kendi algısı ve yorumsal yaklaşımı ile olayları değerlendirmektedir. Bu değerlendirmelere bağlı olarak da tepkiler üretmektedir. Bu tepkiler içerisinde yer alan anksiyete ise yine çevresel faktörlerin etkisinde farklı düzeylerde kendini gösterir. Öte yandan öfke, ergenin içerisinde bulunduğu duruma yönelik tepkiler arasında da yer almaktadır. Öfke, negatif algılanan durumlara karşı verilen bir tepki olmakla birlikte araçsal ve tepkisel boyutlarda gerçekleşebilir. Bunun yanı sıra ergenin gelişim özelliklerine bağlı olarak öfke kontrol düzeyi de farklılaşacaktır. Bu araştırmada, ergen bireyin cinsiyet, aile durumu ve çevreye göre öfke düzeyinin farklılaştığı görülmüştür. Bununla birlikte ergen bireylerdeki anksiyete düzeyinin de öfke ifade biçimlerini ve öfke kontrolünü etkileyen durumlardan olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Anksiyete ile öfke arasında orta seviye üzerinde bir ilişkinin varlığı söz konusu iken öfke altboyutları ile arasında orta seviyede ve öfke kontrolü ile de düşük seviyede bir ilişki sergilediği analiz edilmiştir.