Insan, Dil ve Kur’an

Abstract

Kur’an-ı Kerim’deki altmış beş yerde “insân”, on sekiz yerde “ins”, bir yerde de “insî” geçmektedir. Ayrıca bir ayette “enâsî”, beş ayette “ünâs”, iki yüz kırk ayette de “nâs” şeklinde çoğul olarak yer almaktadır. Beş ayette görmek manasında “ânese” şeklinde, bir ayette de izin alma anlamında “teste’nisû” şeklinde kullanılmıştır. Bir ayette ise konuşma, ülfet, ünsiyet etme anlamında “müste’nisîn” şeklinde özne kalıbında kullanılmıştır. Ayrıca vurulduğu zaman ses çıkaran kuru balçık anlamına gelen “salsâ”l tabiri, insanı öteki canlı türlerinden ayıran konuşma ve dil üretme yeteneğine, hem de insan varlığının kolay kırılabilir ve zayıf yaratılışına işaret ettiği söylenmektedir. Bu çalışmada; dil ve iletişimle ilgili olduğunu değerlendirdiğimiz 74 farklı ibarenin 924 suredeki 2077 ayette toplam 2162 kez geçtiği tespit edilmiştir. Bütün ibarelerin sure, ayet ve geçiş frekansları verilerek, Diyanet meali üzerinden Kur’an ve insan iletişiminde dilin önemi araştırılmıştır. İnsan, dünya ve Kur’an çeşitli yönleriyle birbirine benzetilir. “Peygamber yürüyen Kur’an, dürülen dünya insandır” madem, değişim ve dönüşüm sürer her dem. Dil; her üçü için de gereklidir ve üç benzemezi birbirine döndüren harikulade bir araç; ezelden ebede varlığını sürdüren kökü arzda, dalları semada ve her mevsim meyve veren bir İlahî ağaçtır. İnsanca yaşamak, doğru yolda buluşmak ve güzellikte yarışmak için dil, yani doğru iletişim şarttır. Kur’an, dünya ve insan için hem doğru kılavuz hem de sağlam kaynaktır. Onunla sürekli iletişim içinde bulunmak, ebedî hayat için mutlak bir hak ve muhakkak olan ezelî varlığa ulaşmak bediî bir ihtiyaçtır.