Vakıf üniversitelerine uygulanan ayrımcılık: katma değer vergisi mükellefiyeti

Abstract

1980’li yıllardan başlayarak refah devleti krizinin ortaya çıkmasıyla birlikte yükseköğretim kurumlarının sayısının artırılmasında özel birikimlerden de yararlanma eğiliminin güç kazanması sonucunda bir kamusal hizmet olan yükseköğretim, özel olarak sunulmaya başlamıştır. Özel kuruluşlar eliyle yükseköğretimin sunumu; kâr amacı gütmeyen vakıf üniversiteleri; kâr amacı güden kurum üniversiteleri, şirket üniversiteleri, sınır ötesi üniversiteler, sanal üniversiteler gibi değişik biçimlerde gerçekleşmektedir. Ülkemizde bir kamu hizmeti olarak kabul edilen ve devlet eliyle sunulan yükseköğretim, hizmetin arzında devletin yetersiz kalması sonucu vakıf yükseköğretim kurumları tarafından da sunulmaya başlamıştır. Vakıf yükseköğretim kurumlarının ülkemizde yeni gelişen bir olgu olması nedeniyle özellikle vergi ile ilgili konularda birçok belirsizlikler ya da çelişkiler ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmanın konusu, tıpkı devlet yükseköğretim kurumları gibi bir kamu kuruluşu olan ve kar amacı gütmeyen vakıf yükseköğretim kurumlarının Katma Değer Vergisi (KDV) mükellefiyeti ve sunmuş oldukları yükseköğretim hizmetinin karşılığında öğrencilerden aldıkları ücretlerin Katma Değer Vergisine tabi olup olmadığıdır. Vergi idaresi ve Danıştay vakıf üniversitelerinin sunduğu eğitim-öğretim hizmetinin ticari nitelikte bir hizmet olduğu ve vakıf üniversitelerinin KDV mükellefi olduğu yönünde görüş bildirmektedirler. Devlet ve vakıflarca kurulan ve işletilen üniversitelerin kazanç amacı güdemeyecekleri Anayasa’da açık bir şekilde hüküm altına alınmıştır. Bu durumda üniversitelerce ifa edilen eğitim ve öğretim hizmetleri karşılığında bir bedel (öğrenim harcı, ikinci öğrenim harcı, bedel) alınmış olsa dahi bu hizmeti ticari faaliyet olarak kabul etmek mümkün değildir. Vakıf üniversitelerinin faaliyetleri kazanç getirici faaliyetler olarak kabul edilmeyeceğinden bu kurumların vermiş oldukları eğitim öğretim hizmetleri karşılığında aldıkları ücretlerin katma değer vergisinin konusuna girmemesi gerekir.